{{cartItem.name}}

ZİHİN FONKSİYON HARİTALARI

Farklı kişilik motiflerindeki insanlar, farklı mizaç merkezlerine sahip olduklarından, bütünü algılamada ve sentezleme de birbirlerini tamamlayıcı ve dengeleyici rol oynama potansiyeline sahiptirler. Bu açıdan insanların, olayların içindeki gerçeklik ve doğruları, ne ölçüde algıladığı ve önemsediği, temelde kişilik motiflerindeki baskın merkeze bağlı olduğundan iletişimde ve ilişkilerde çok sık problemler yaşanır. Çünkü ilişkilerde, olayları algılama ve yorumlamada, herkes, benlik dairesinin farklı koordinatlarından ve dürbünlerinden hayatı seyreder. Sonuçta her birey, genelde varlık ve hadiselerin bütün boyutlarını (360 derece ile tanımlanır) değil bir kısmını algılayabilir. Bu kısmi algılama da potansiyel olarak yanlış anlamaların ve zıtlaşmaların temel kaynaklarından biridir. İlişkilerdeki bu problemi azaltmak için kişilik fonksiyonlarındaki farklı motiflerin farkında olunmalıdır.

Dokuz temel kişilik yörüngesi, insan benliğinin yapısal motifleridir. İnsan zihninin algılama -  karar verme fonksiyonları, kişilik biliminde kişiliğin fonksiyonları olarak tanımlanır. 

Bu açıdan her bir kişilik yapısı, kendi içinde dört kutuplu kişilik fonksiyonu (dışa ve içe dönüklük, beş duyu ve sezgisellik, rasyonellik ve hissilik, disiplinlilik ve esneklik) bakımından ayrışıp çeşitlenir. Jung kişilik fonksiyonları, ilişkilerdeki iletişim problemlerini çözümlemede oldukça faydalıdır. İlişkilerde, mizaç ve kişiliği kendinize benzeyen insanlarla daha kolay anlaşabilir ve daha az çatışma yaşayabilirsiniz. Fakat zıddınızla olmayı tercih ederseniz, onun sizden farklı olan özelliklerini kendinize katıp kişiliğinizi daha tam hâle getirme şansına sahip olursunuz. Sağlıklı ve doyumlu ilişkiler, benzerliklerin ve farklılıkların zengin bir bileşimini içerir. Dokuz temel kişiliğin her birinin Jung kişilik fonksiyonlarını, onlarla ilişki kurarken dikkate alırsanız daha az iletişim çatışması yaşarsınız.

İNSANIN 4 KUTBU VE TEMEL KİŞİLİK FONKSİYONLARI

İnsanların davranışları arasında önemli farklılıklar olduğu binlerce yıldır bilinmektedir. M.Ö. 450’ de Hipokrat dört farklı temel kişilik fonksiyonu (zihin fonksiyonları) gözlenebileceğini öne sürmüştür. Aradan geçen yüzyıllar boyunca diğer birçok kişi de bu kuramı desteklemişti. Daha elle tutulabilir verilerin ortaya konması ise ancak 1920’ de Carl Jung’ un “Psikolojik Tipler” isimli kitabının yayınlanması ile gerçekleşebilmiştir. İsviçreli hekimin kitabı, her birimizin kendine özgü ve tanımlanabilir özellikleri olduğunu göstermiştir.

EGONOMİST İnsan Modeli bütüncül ve holistik bir modeldir. Kişinin temel kişilik motifi belirlendikten sonra, insanın 4 kutuptaki tercihlerini gösteren temel kişilik fonksiyonlarını ortaya koyar.

İnsanın 4 kutbunu ilk olarak İsviçreli Psikolog Carl G. Jung modellemiştir.Carl G. Jung çalışmaları sonucunda bünyesinde sekiz farklı psikolojik tipi barındıran kişilik tipleri (psikolojik tipleri) kuramını oluşturmuştur. Kişilik tipleri kuramı, bireyin davranışlarını yönlendiren, yaşama bakışının, olaylara yaklaşımının, öğrenme yöntemlerinin, kişilerarası etkileşiminin ve diğer birçok deneyiminin kaynağının bireyin kişiliği olduğunu öne sürmektedir.

Kişilik tipleri kuramı, kişiliğin dört boyutu olduğunu öne sürmektedir. Bu 4 kutup şunlardır:

1. İçedönüklük (I - Introverted) / Dışadönüklük (E - Extroverted)
2. Sezgi (S - Sensing)  / Beş Duyu (N - Intuiting)
3. Mantık (T - Thinking) / Duygu (F - Feeling)
4. Esneklik (P - Perceiving) / Kararlılık (J - Judging)

Kişi dünyaya karşı olan yöneliminde içedönük ya da dışadönük bir tutum sergiler. Yöneldiği dünyadan bilgiyi elde ederken, ya sezgilerine ya da beş duyusuna güvenir. Elde ettiği bilgiyi işlerken, ya duyguları ile ya da mantığı ile işler. Karar verdikten sonra ise ya esnek ya da kararlı bir tutum takınır.

İçedönük - Dışadönük Tipler : Kişilik tipi tanımlanmasında yer alan ilk boyut dikkati odaklama ile ilgilidir. Bu boyut bireyin dikkatini odaklarken iki farklı yoldan (dışadönüklük ya da içedönüklük) hangisini izlediğine ilişkin tercihleri içerir. Dikkati odaklama boyutu, bireyin yaşam enerjisini nereye yönlendirme eğiliminde olduğunu gösterir.

Sezgisel - Duyusal Tipler : Kişilik tipi tanımlamasında göz önüne alınan ikinci boyut, bilgi edinme süreçleri ile ilgilidir. Bireyin bilgi edinirken; iki farklı yoldan (duyusallık ya da sezgisellik)hangisini izlediğine ilişkin tercihlerini içerir. Bilgi edinme boyutu, bireyin bilgiyi hangi yollarla toplama eğiliminde olduğunu gösterir.

Düşünen - Hisseden Tipler : Kişilik tipi tanımlamasında göz önüne alınan üçüncü boyut karar verme ile ilgilidir. Bu boyut, bireyin karar verirken; iki farklı yoldan (düşünme ya da hissetme) hangisini izlediğine ilişkin tercihlerini içerir. Karar verme boyutu, bireyin karar verme eğilimlerini ortaya koyar. 

Algılayan - Yargılayan Tipler : Kişilik tipi tanımlamasında göz önüne alınan dördüncü boyut, dış dünyayı ele alma ile ilgilidir. Bu boyut da, bireyin dış dünyayı ele alırken, iki farklı yoldan (yargılama ya da algılama) hangisini izlediğine ilişkin tercihlerini içerir. Dış dünyayı ele alma boyutu, bireylerin belli bir konuda karar alırken karar vermeyi mi ya da bilgi toplamayı mı öncelikle tercih ettiklerini ortaya koyar.

MYERS BRİGGS TİP BELİRLEYİCİ PROFİLLERİ

Jung’ un “kişilik tipleri” yaklaşımı kendi döneminden sonra ilgi toplamıştır. Isabel Myers ve Katherina Briggs, Jung’ un psikolojik tipler kuramını işlevsel bir hale getirmek amacıyla Myers Briggs Tip Belirleyici (MBTI) envanterini geliştirmişlerdir. Bu envanter söz konusu dört özelliği temel alan ifadelerden oluşarak insanları on altı farklı psikolojik kategoride gruplandırmaktadır. Myers ve Briggs tarafından oluşturulan her bir profil yapısı, kişilik tiplerini dörderli gruplamalar biçiminde ele almaktadır.

Jung’ un kişilik üzerine çalışmasının değerini kavrayanlardan biri de, Amerikalı Katherine Myers olmuştur. Myers zaten çevresindeki kişilerdeki farklılıkları gözlemeye kendini adamıştı ve Jung’ un kuramları onu çalışmayı sürdürme konusunda teşvik etmişti.

Katherine’ in kızı, Isabel, annesinin bu konuya olan hayranlığını ve bu kavramlara olan bağlılığını paylaşarak büyümüştü ve psikolog olmayan bu iki kadın, yaşamlarının kalanını Jung’ un kuramlarını araştırmaya adadılar. Son derece titiz ve gayretli araştırmaları, her türlü muhalefete karşı ve pek az destek olmasına rağmen kırk yıl sürdü. Bu sürenin sonunda, 1962’ de 16 farklı kişilik tipini ayırarak ve tanımlayarak MyersBrigs Tip göstergesi (MBTI) adını verdikleri çalışmayı elde ettiler.

Myers ve Briggs tarafından düzenlenen tip tablosu, bütün tipleri birbirleriyle karşılaştırmalı olarak görmeye yarayan bir tablodur. Bu tablo içerisinde bütün tipler ortak tercihlerine ve ortak niteliklerine göre belli alanlarda toplanmıştır. Bu tabloda, dört temel kişilik boyutuna bağlı olarak oluşturulan on altı farklı MBTI profili ve bu profillere sahip bireylerin özellikleri verilmiştir.